
Oficerki. O policji. Fantazja oparta na faktach
reżyseria: Anna Smolar
Czas trwania: 1h10min
Działają w zmaskulinizowanym świecie. Wiedzą, jak ważne jest stawianie granic, egzekwowanie reguł i panowanie nad sobą. Muszą radzić sobie z własnymi emocjami, nie zważając na agresję tych, których mają chronić. W dzień i w nocy, niezależnie od pogody i nastroju dbają o porządek. Toną w pracy. Policjantki – martwe pole feministycznego dyskursu.
Stoją murem za mundurem, czy to mundur stawia je pod ścianą? To on sprawia, że niczym za dotknięciem magicznej różdżki z realnych zapracowanych, zmęczonych, ambitnych, pokręconych, radosnych czy pedantycznych kobiet stają się nosicielkami państwowego monopolu przemocy. Ich ciała – te naznaczone bliznami po cesarskich cięciach, przemocowych związkach i wypadkach przy pracy – przeobrażają się w znak w równaniu demokracji i patriarchatu. Znak, który w istocie jest niewiadomą, pod którą różne strony społecznego sporu podstawiają własne wartości.
Co bowiem niesie ze sobą policjantka – bezpieczeństwo? Przemoc? Porządek? Władzę? Jest profesjonalistką, która pokonała bariery w męskim środowisku? Opiekunką, która zgodnie z hasłem polskiej policji „pomaga i chroni”? Strażniczką sprawiedliwości? Figurą systemowego zła i opresji państwa? Zdrajczynią kobiecej sprawy? Ofiarą seksizmu i dyskryminacji? Czy w ogóle potrafimy oddać głos jej samej – zakładniczce naszej wyobraźni?
Spektakl Oficerki jest fantazją opartą na faktach i świadectwach. Próbom towarzyszą spotkania zespołu z policjantkami. Zderzenie naszych, cywili, wyobrażeń i stereotypów z ich opowieściami, stało się punktem wyjścia do przyjrzenia się umowie społecznej, w ramach której rzekomo poruszamy się wszyscy. Czy rzeczywiście ją zawarliśmy? W co gramy, kiedy zawieramy ze sobą rozmaite umowy – w domu, w szkole, w pracy, w szpitalach i w urzędach, na ulicach? Czy dają one nam poczucie bezpieczeństwa czy wręcz odwrotnie? I czy potrafimy umówić się na coś innego?
Zespół
Scenariusz, dramaturgia, reżyseria: Anna Smolar
Współpraca koncepcyjna: Agata Sikora
Dialogi: Sara Celler-Jezierska, Mirosław Guzowski, Damian Kwiatkowski, Franek Nowiński, Michalina Rodak, Agata Sikora, Anna Smolar, Małgorzata Trofimiuk, Jakub Ulewicz, Małgorzata Witkowska
Scenografia, kostiumy: Anna Met
Ruch: Katarzyna Sikora
Opracowanie muzyczne: Rafał Paradowski
Światła: Liubov Gorobiuk
Asystentka reżyserki: Kalina Dębska
Produkcja: Magda Niedźwiecka, Lena Tworkowska (Teatr Polski w Bydgoszczy), Alina Gałązka, Olga Kozińska (Teatr Komuna Warszawa)
Inspicjentka: Hanna Gruszczyńska
Występują: Sara Celler-Jezierska, Mirosław Guzowski, Damian Kwiatkowski, Franek Nowiński, Michalina Rodak, Małgorzata Trofimiuk, Jakub Ulewicz, Małgorzata Witkowska
Premiera
18 marca 2022, Teatr Komuna Warszawa
25 marca 2022, Teatr Polski w Bydgoszczy
Recenzje i publikacje
Anna Smolar w rozmowie z Magdaleną Dubrowską, „Człowiek w mundurze nie ma twarzy”, Wyborcza.pl:
Pomysł na spektakl „Oficerki” zrodził się z doświadczenia Strajku Kobiet. Tak jak wiele innych protestujących stałam godzinami w tłumie, czasem dwa kroki od kobiet w mundurze i zastanawiałam się, co one myślą w momencie, kiedy my tu wykrzykujemy hasła o ich i naszych ciałach, o naszych prawach. Ale zrodził się też z mojego zaskoczenia, kiedy po kilku latach znajomości z mamą chłopczyka, który chodził do przedszkola z moim synem, dowiedziałam się, że jest policjantką. Ona to ukrywała, sekret wyszedł przy okazji plotek przedszkolaków. I nagle zaczęłam zupełnie inaczej ją postrzegać. Poczułam ciekawość, ale też obcość. A wraz z narastającym konfliktem politycznym – podejrzliwość i powoli narastającą wrogość. Mimo że jako matki nadal łączyły nas te same kinderbale, nocowanki i jesienne gluty.
https://wyborcza.pl/7,112395,28206231,policjantka-to-figura-wykluczona-z-dyskursu-feministycznego.html
Anna Smolar w rozmowie z Arkadiuszem Gruszczyńskim, „Wysokie Obcasy”, 07.10.2022:
W gruncie rzeczy policja jest dla nas punktem wyjścia, staje się pretekstem do rozmowy o mechanizmach społecznych w szerszym znaczeniu. Jak budować więzi społeczne? I czy to pytanie jest zasadne w kontekście z natury przemocowej instytucji? A co ta instytucja opowiada o nas, którzy gramy w grę pod tytułem społeczeństwo. Tak jak w „Kowbojach” opowiadaliśmy o konieczności budowania więzi pomiędzy nauczycielem, uczniem i rodzicem, tak teraz zależy nam na opisaniu relacji między obywatelami a policjantami. Z podobnym pytaniem w tle – co wygra: wzajemne zaufanie czy strach? Kiedy obywatel widzi policjanta, od razu się spina. Dlaczego?
https://www.wysokieobcasy.pl/wysokie-obcasy/7,157211,28218719,dlaczego-kobiety-ida-do-policji-premiera-spektaklu-oficerki.html
Anna Sańczuk, „Oficerki: Opowieść o policjantkach”, „Vogue”:
Żeby poznać perspektywę kobiet pracujących w policji, reżyserka i zespół aktorski spotykali się z policjantkami. Rozmawiali, słuchali, na tej podstawie improwizowali sceny i dialogi. Poznali policjantki, które chętnie się dzielą swoimi doświadczeniami, są gotowe odpowiadać na pytania, choć większość prosi o zachowanie anonimowości. – Chcą być zrozumiane, wysłuchane i od razu sprawdzają, czy podchodzimy do ich historii z tezą albo stawiając wyroki – opowiada Anna. – Rozmowy są fascynujące, ale trudne, wymagają otwartości, na którą nie zawsze nas stać. Mamy utarte przekonania, na przykład że policja przeważnie przyciąga skrajną prawicę, ludzi o ksenofobicznych, homofobicznych poglądach. Istnieje wiele skandalicznych doniesień, znamy nagrania, które są dowodem na łamanie praw człowieka. Ale czy na taką skalę, jak sobie wyobrażamy? W niektórych krajach, jak w Grecji, policja staje się faktycznie przedłużeniem neofaszystowskich ugrupowań, ale czy tak jest w Polsce? Czy stać nas na wysłuchanie, kim są ludzie zatrudnieni w tej szczególnej firmie? Kim są te kobiety? Kim są w pracy, a kim po dyżurze?
https://www.vogue.pl/a/oficerki-nowy-spektakl-anny-smolar-o-policjantkach
Biogramy
Anna Smolar – reżyserka, absolwentka literaturoznawstwa na Uniwersytecie Paryskim Sorbonie. Wyreżyserowała m.in. spektakle: Pinokio (2014), Henrietta Lacks (2017), Erazm (2021) w Nowym Teatrze, Aktorów żydowskich (2015) w Teatrze Żydowskim, Dybuka (2015) w Teatrze Polskim w Bydgoszczy, Kopciuszka (2017) i Halkę (2021) w Narodowym Starym Teatrze, Koniec z Eddym (2020) w Teatrze Studio. Laureatka Paszportu Polityki 2016.
Współfinansowanie
Spektakl dofinansowany przez Urząd Miasta Stołecznego Warszawy w ramach projektu HUB Kultury KW.
