
WOBEC KRYZYSU KLIMATYCZNEGO. STRATEGIE AKTYWISTYCZNE: Kuciewicz & De Iacobis, Litorowicz, Zadara
Panel dyskusyjny w ramach międzynarodowego projektu "Buried Secrets: Responses to Raw Materials Exploitation"
Czas trwania: 1h30m
Dyskusję, do której zapraszamy publiczność, poprzedzą prezentacje działań edukacyjnych i proekologicznych, za którymi stoją artyści, projektanci i badacze.
Reżyser teatralny Michał Zadara przedstawi kulisy spektaklu „Smutna rzeka” – o niedawnym zatruciu Odry przez spółki górnicze – i opowie, dlaczego założył Instytut Prawa Performatywnego. Podobny charakter miał jego wykład performatywny „400 m² nadziei”, który wygłosił
podczas zeszłorocznego Festiwalu Łódź Wielu Kultur na łące przy Centrum Dialogu im. Marka Edelmana w Łodzi. Opowiadał o łące jako o spektaklu – alternatywie dla antropocentrycznego teatru, który bierze też przecież udział w wykorzystywaniu ziemskich zasobów.
Kulturoznawczyni Aleksandra Litorowicz z Fundacji Puszka będzie mówić o projektach zazieleniania miasta, takich jak „Plac Nowego Sąsiedztwa” na placu Defilad, „Nowy Plac” przy Nowym
Teatrze, „Rezerwat” na Targówku, „Atlas wszystkich mieszkańców” oraz „Społeczne Archiwum
Warszawskiej Przyrody”.
„Porozmawiamy o roli projektów artystycznych, badawczych czy animacyjnych, które wnoszą konkretne propozycje i prototypy na rzecz redefinicji relacji człowieka z naturą w mieście – opowiadają historie środowiskowe, pomagają wzmacniać i uodparniać eko/system, a także otwierają głowy na nowe opowieści o świecie nie-tylko-ludzkim. Ważną częścią mini-wykładu będzie skupienie się na miejskim potencjale terenów lokalnych, osiedlowych, codziennych, również tych przy instytucjach kultury.”
Architekci Małgorzata Kuciewicz i Simone De Iacobis ze studia projektowo-badawczego Centrala na przykładzie dwóch projektów – Domu Wielomateriałowego i Pogodowania architektury – przedstawią ideę architektury chronobiologicznej.
„Proponowana przez nas architektura chronobiologiczna wzmacnia poczucie bycia częścią cyklicznych zjawisk: rytmów dnia i nocy, pór roku i pogody, z wszelkimi tego konsekwencjami. Budynki, pomimo pozoru stabilności są włączone w obieg ruchomej, transformującej się materii świata. Gdy spojrzymy z odpowiedniej perspektywy geologicznej, również gmachy z betonu, granitów i marmurów podlegają rozkładowi. Ułuda trwałości architektury często oparta jest na ekstraktywizmie surowców w odległych miejscach globu. Zaprojektowana nietrwałość domu, może wpisać go w lokalne cykle przyrodnicze. Życie w przeobrażającej się materii, poprzez doświadczenie metabolizmu planety, może dawać poczucie komfortu w sytuacji ciągłej zmiany.”
Biogramy
Małgorzata Kuciewicz & Simone De Iacobis / Centrala
Od 2013 roku Centrala opiekuje się domem Oskara i Zofii Hansenów w Szuminie pod Warszawą, zaś od 2014 bada i popularyzuje projekty warszawskiego architekta (i wynalazcy) Jacka Damięckiego, którego studio uważa za swojego intelektualnego patrona. Efektem ich współpracy była wystawa „Makroformy” w Zachęcie (kuratorzy: S. Beglarian, M. Kuciewicz, projekt ekspozycji: sam Damięcki i De Iacobis). W 2015 roku rozpoczęły się badania terenowe i archiwalne wokół kompleksu Warszawianka. W 2016 roku Centrala wygrała pierwszą nagrodę w międzynarodowym konkursie koncepcyjnym na projekt rewitalizacji kompleksu. Część sformułowanych wtedy wniosków weszła do projektu „Amplifikacja natury”, prezentowanego w Pawilonie Polskim na Biennale Architektury w Wenecji w 2018 roku (podsumowującą go publikację pod redakcją kuratorki Anny Ptak można znaleźć w całości tutaj). Na wystawie „Futurama Warszawa” (2018–2019) w Zodiaku, Warszawskim Pawilonie Architektury, został zaprezentowany model nawodnionych terenów praskiego podskarpia. W 2019 roku De Iacobis współprowadził cykl spacerów po warszawskich bagnach w ramach „Klaseru mokradeł”, części edycji Ogrodu Miejskiego Jazdów „Dbaj o wodę i kąp się z przyjaciółmi”, w 2021 – spacery związane z wystawą „Więcej zieleni! Projekty Aliny Scholtz” w Muzeum Woli (dla której prowadził też prace badawcze i robił zdjęcia). W latach 2020–2021 De Iacobis pracował przy projekcie spekulatywnym „Siedlisko Warszawa” Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski. Już w trakcie prac kluczowym miejscem dla projektu okazało się warszawskie zoo. Tematem było projektowanie przestrzeni w mieście przyszłości, w którym zwierzęta uzyskały status pełnoprawnych mieszkańców i pod uwagę brane są kwestie takie jak percepcja wielozmysłowa, ścieżki migracji czy siedliska. Fotografie De Iacobisa z ogrodu zoologicznego były potem publikowane w „Piśmie”. W 2021 roku Centrala wygrała konkurs „Futuwawa. Jak będziemy mieszkać w Warszawie przyszłości?” projektem „Powietrze jest architekturą. Warszawa mikroklimatów”.
Źródło: „Stypendia artystyczne m.st. Warszawy / Biogramy”, autorka Klara Cykorz
Aleksandra Litorowicz
W ramach działań fundacji Puszka Litorowicz kieruje konkursem FUTUWAWA (pierwsza edycja miała miejsce w roku 2012) oraz wirtualną przestrzenią wystawienniczą o tej samej nazwie (futuwawa.pl). Jest to portal prezentujący projekty architektoniczne, urbanistyczne i artystyczne, „których utopijność/dystopijność/futurystyczność sprawia, że nie mogą być zrealizowane ze względów planistycznych, technologicznych, finansowych”. Pokazywane są w nim „także te projekty, które są gotowe do realizacji i być może, w bardzo niedalekiej perspektywie, pojawią się na mapie Warszawy”. Dotychczas odbyło się pięć edycji związanego z portalem konkursu, w tym ostatnia, w roku 2021, pod hasłem „Jak będziemy mieszkać w Warszawie przyszłości?”. Innym dużym projektem Puszki (przy współpracy z Fundacją Bęc Zmiana) i Litorowicz w roli ekspertki, a zarazem koordynatorki, były „Place Warszawy (do odzyskania)” (2017–2019). „Dziesiątki wypraw w teren, setki fotografii, prawie pół tysiąca ankiet, warsztaty, spacery i analizy, w końcu wystawa «Place. Instrukcja użycia» [w ZODIAK-u, Warszawskim Pawilonie Architektury – przyp. red.] oraz towarzyszący jej program performatywny pozwoliły uwolnić wiedzę grona badaczy i ekspertów, a także mieszkańców i mieszkanek Warszawy” – pisały koordynatorki w publikacji podsumowującej projekt. Otrzymał on później nagrodę w miejskim konkursie dla inicjatyw pozarządowych S3KTOR za rok 2019. Projektem fundacji Puszka jest także Szkoła Architektury Społeczności – prowadzony od roku 2020 cykl zajęć dla studentów architektury realizowany we współpracy z Wydziałem Architektury Politechniki Warszawskiej. Litorowicz pisze też dla „Notesu Na 6 Tygodni”.
Najnowszym projektem Aleksandry Litorowicz jest „Miastozdziczenie”, realizowane w ramach stypendium artystycznego m.st. Warszawy – to zwrot ku nieantropocentrycznemu myśleniu o mieście. Celem jest stworzenie bloga edukacyjnego o warszawskiej międzygatunkowości: dostępnego dla każdego kompendium wiedzy na temat bioróżnorodności i stosowanej ekologii miejskiej, zbioru pogłębionych wywiadów z ekspertami różnych dziedzin (biologami, ekonomistami, urbanistami, urzędnikami) i w końcu przeglądu praktyk, strategii i inicjatyw wspierania wspólnego życia ludzkich i nie-ludzkich mieszkańców miasta.
Żródło: „Stypendia artystyczne m.st. Warszawy / Biogramy”.
Michał Zadara
Reżyser teatralny, operowy, filmowy. Urodził się w 1976 roku w Warszawie. Od roku 2005 stworzył ponad 60 inscenizacji dramatycznych, operowych oraz multimedialnych, m.in. w teatrach: Wybrzeże w Gdańsku, Starym w Krakowie, Współczesnym we Wrocławiu, Narodowym, Powszechnym i Komedii w Warszawie, Maxim Gorki Theater w Berlinie, HaBima w Tel Awiwie, Schauspielhaus w Wiedniu; reżyserował także w Collective: Unconscious w Nowym Jorku, Operze Wrocławskiej, Operze Narodowej, Muzeum Powstania Warszawskiego, Komische Oper w Berlinie.
Źródło: „Da się zrobić spektakl bez prądu. Rozmowa z Agatą Siwiak, Michałem Zadarą i Weroniką Zajkowską”, „Dwutygodnik”.
Współpraca
Panel dyskusyjny odbywa się w ramach międzynarodowego projektu „Buried Secrets: Responses to Raw Materials Exploitation”, który jest efektem współpracy czterech europejskich organizacji: Teatru Komuna Warszawa, centrum sztuk CAMPO w Gandawie (Belgia), Freies Werkstatt Theater w Kolonii (Niemcy) i stowarzyszenia Sciaena w Faro (Portugalia).
Współfinansowanie
Perform Europe to wspierany przez Unię Europejską program finansowania dla europejskiego sektora sztuk performatywnych. Jego celem jest ułatwianie międzynarodowych kontaktów i kładzie nacisk na praktyki zakorzenione w zrównoważonym rozwoju i inkluzywności, dążąc do przekształcenia sektora sztuk performatywnych i zapewnienia zrównoważonej dystrybucji na całym kontynencie.
Perform Europe jest współfinansowany przez program Unii Europejskiej Kreatywna Europa i realizowany przez konsorcjum sześciu organizacji: IETM – International network for contemporary performing arts, European Festivals Association (EFA), Circostrada, European Dance Development Network, Pearle * – Live Performance Europe oraz IDEA Consult.
